Kaart van een niet gerealiseerde verdedigingslinie tussen Lemmer en de Lauwerszee

Deze bijzondere (gefotografeerde) kaart toont een niet gerealiseerd plan voor de aanleg van een verdedigingslinie tussen Lemmer en de Lauwerszee. De kaart is in 1683 gemaakt door Menno van Coehoorn, die algemeen beschouwd wordt als de grootste Nederlandse vestingbouwer. 

Van Coehoorn werd in 1641 geboren in Britsum (Friesland), als telg uit een geslacht van hoge legerfunctionarissen. Op zijn zestiende begon hij zelf ook aan een militaire carrière. In het leger ontwikkelde hij zich gaandeweg tot ontwerper en bouwer van vestingwerken. Zijn eerste grote werk was de fortificatie van de Coevorden in 1680. Daarna werkte hij onder andere aan de vestingwerken van Zwolle, Nijmegen, Grave en Breda. De verdedigingswerken van Bergen op Zoom worden als zijn meesterwerk beschouwd.

Van Coehoorn ontwierp ook tal van linies die zich als een lint door het landschap slingerden. Voorbeelden hiervan zijn de Helperlinie bij de stad Groningen en de thans nog aanwezige Hoge Linie bij Doesburg. In de 19e eeuw werden veel van zijn vestingwerken gesloopt.

Het "Project tot  Securiteyt van de Prov: van Frieslandt", zoals de kaarttitel luidt, was waarschijnlijk bedoeld als 'upgrade' en aanvulling van de bestaande Friese Waterlinie. Die was een eeuw eerder aangelegd en was inmiddels behoorlijk verzwakt. Helemaal duidelijk is het niet, maar Van Coehoorns ontwerp voor een nieuwe verdedigingslinie lijkt te bestaan uit een gracht met aan beide kanten een wal. Lemmer en Heerenveen zouden vestingplaatsen worden en bij De Triemen is een fort getekend. 

Het ontwerp is nooit uitgevoerd en in de literatuur over de geschiedenis van Friesland is er, voor zover ons bekend, niks over te vinden. Dat is opmerkelijk, want het plan mag gerust als spectaculair bestempeld worden: de linie zou als een soort Chinese Muur door Friesland gelopen hebben.