Afcontrafeytinge van 't land van den Zype

EEN AFDRUK BESTELLEN VAN DEZE KAART? KLIK HIER

Al in de veertiende eeuw werden vergeefse pogingen gedaan om de Zijpe, destijds een wad- en kweldergebied, op de zee te veroveren. Halverwege de zestiende eeuw kwam renaissanceschilder en zakenman Jan van Scorel met een nieuw en ambitieus plan onder de naam “Nova Roma”. Op een fraaie kaart van het ingedijkte land had hij alvast zeven dorpen ingetekend. Elk dorp droeg de naam van één van de zeven hoofdkerken van de heilige stad.

De uitvoering van het plan van Scorel verliep moeizaam. Uiteindelijk werd de zeearm pas in 1597 definitief drooggelegd. Daarmee was de eerste grote droogmakerij in Noord Holland een feit: er onstond maar liefst 7600 ha nieuw land. Dankzij de opgedane ervaringen volgden de grootschalige inpolderingen elkaar daarna in snel tempo op: Wieringerwaard (1612), Beemster (1612), Purmer (1623), Wijdewormer (1626), Heerhugowaard (1631) en Schermer (1635).     
 
Op deze kaart is de verkaveling of ‘Afcontrafeytinghe’ van de nieuwe polder weergegeven. Boven de cartouche met meetgegevens linksonder staat:  
 
SeVen en tWIntICh Iaer
door de Zeebaren kLaer
Was t’ ZIIpLant beLast
geLt en handen tegaer
MaeCten Weder daer
een LangedIICk Vast
 
Het rijmpje verwijst naar de Allerheiligenvloed van 1570, één van de keren dat de pogingen om het gebied in te polderen teniet werden gedaan.
 
De maker van de kaart, Baptista van Doetecum, was graveur, drukker en uitgever. Hij leerde het vak van zijn vader, Jo(h)annes van Doetecum sr. en werkte samen met zijn broer Jo(h)annes jr. Baptista  begon en eindigde zijn loopbaan in Deventer en was tussendoor werkzaam in Haarlem en Amsterdam.  

Bronnen:
Canon van de Noordkop 
Wikipedia

Zie ook kaart 606 en de zeer uitgebreide informatie over de cartografie van de Zijpe en omgeving op de website van het Zijper Museum.